Hoe breng je leiderschap naar 5D?

‘Leiders hebben volgers en managers medewerkers’ is een veelgehoorde opvatting. Ook de uitspraak zoals ‘we managen dingen, maar aan mensen geven we leiding’, is er één die we zullen herkennen. Al een aantal jaar zijn er visies op leiderschap. Denk daarbij aan Stephen Covey (‘zeven eigenschappen van effectief leiderschap’ ) en Simon Sinek (‘How great leaders inspire everyone to take action’ en ‘The golden circles; Why, How, What’). Maar hoe brengen we leiderschap naar het 5e dimensionale niveau?

Koen Litjens, MBA-docent Managementvaardigheden en Verandermanagement

Innerlijk leiderschap

Nu wordt leiderschap, en de mate waarin mensen deze eigenschappen hebben, vaak afgemeten aan een aantal kenmerken: participatief en empathisch zou je meer vrouwelijk kunnen noemen en directief en taakgericht meer mannelijk leiderschap. Echter dit is een oude en stereotyperende aanvliegroute. Vooral de stereotyperingen, als meer vrouwelijk leiderschap, belemmeren een nieuwe route van beschrijven van leiderschap.

Persoonlijk zie ik leiderschap als een innerlijke houding, los van het ‘mannelijke of vrouwelijke’. De uitingsvorm, zoals geduid in het oude model van participatief, empathisch, directief en taakgericht, zou ik daarom los willen laten.

Hoe ziet innerlijk leiderschap er dan uit? Als mens zijn we reeds zo’n 10-20 jaar in een transitie van een drie (3) dimensionaal* naar een vijf (5) dimensionale wereld*. De hele wetenschap, rond bijvoorbeeld kwantummechanica, is gestoeld op 5D onderzoek.

Het 3D leiderschap

Vertaald naar leiderschap betekent dit voor mij het hebben van een Visie, Story en Transparantie, als zijnde 3D elementen.

Over het hebben van een visie is veel gesproken. Hoewel er nog altijd mensen zijn die een visie vergelijken met een ‘Olifant in een kamer die het zicht belemmert’, zijn de echte leiders het wel eens dat een visie onontbeerlijk is om koers te houden. En toch kom ik nog veel bedrijven tegen die een visie verwarren met een abstract doel (gewenste uitkomst). Een visie als ‘We zijn de nummer 1 in de wereld op het gebied van…’, is geen visie, maar een uitkomst of gevolg van een strategie, structuur en cultuur combinatie.

Het gebruik van Stories zien we duidelijk bij onder andere bloggers en vloggers. Ook rond het leiding nemen rondom COVID-19 gebruikt het kabinet veel storytelling. Het gaat hier niet altijd over het vertellen van waarheden, maar meer om het toespreken van grote groepen mensen. Storytelling heeft ook een abstracter doel, namelijk het creëren van een generiek gevoel en daarmee beweging.

In het element Transparantie, nu ook een actueel punt in de politiek, worstelt men nog steeds door en staat daar nog in de kinderschoenen.
Transparantie vraagt namelijk meer om persoonlijke leiderschap in de letterlijke zin. Of we nu wel of niet een leidende positie hebben is in wezen niet interessant. De leider in jezelf activeren is wezenlijk. ‘Know Thyself’ (One of Delphic maxims) is eigenlijk de belangrijkste vorm van leiderschapsontwikkeling die wij hebben door te maken. Te herkennen waar wij versnellen en waar we blokkeren in interactie met onze omgeving als het gaat om ons leiderschapsgedrag (uitingsvorm) is daarbij cruciaal.

Het leiding nemen aan je mens-zijn met alles erop en eraan is werkelijk leiderschap. Dit vraagt een duidelijke transparantie in aanwezig-zijn en reflectie op eigen handelen.

Van 3D naar 5D leiderschap

Het 5D leiderschap echter betekent voor mij naast, Visie, Story’s en Transparantie, het hebben van Systemische sensitiviteit en Leegte accepteren (het ‘niet-weten’)

Systemische sensitiviteit betekent gevoel hebben voor de ‘onzichtbare onderstroom in organisaties en samenleving’. Kijken vanuit een perspectief waarin onbalans in de natuurwetten ‘balans geven/nemen, ordening en binding’ in de onderstroom voor dynamieken in de bovenstroom zorgen. Weten welke plek jij als leider inneemt, hoe je omgaat met ‘delen’ en weten waar identificaties of verstrikkingen zitten.

Voor de ‘leegte’ of ‘het niet-weten’ accepteren verwijs ik graag naar Otto Scharmer die in zijn boek ‘Theory U’ een uiteenzetting geeft van deze gedachte. Een leider dient te weten dat leven vaak bestaat uit het ‘ont’-leren van gewoontes, herijken en ‘laten komen’ wat nodig is op dat moment. Creatieve creatie gebruiken om de huidige complexiteit van issues te duiden en in de vrije beweging te brengen.

Beide laatste elementen vragen veel meer duiding. Tijdens de bijeenkomsten leiderschap- en managementvaardigheden in de MBA en de Action Learning methode van Business School Nederland komen deze uitgebreider aan de orde.